Post z grupy na FB: Eksperci dla Odry. Dodałam akapity i zebrałam dwie części analizy w jedną dla wygody. Autorka: Sylwia Horska-Schwarz, adiunktka UWr.

! ! !

zdjęcie: (www.głucholazyonline.com.pl)

----

Wstępna analiza warunków przepływu wody i jej dynamiki w aspekcie oceny skutków powodzi – Głuchołazy (powódź 2024) - spojrzenie okiem hydromorfologa.

Wpływ na warunki i dynamikę przepływu wody powodziowej w Głuchołazach podczas opadów katastrofalnych miały:

• stany wody i przepływ w rzece Biała Głuchołaska,
• uwarunkowania środowiskowe, w szczególności morfologia doliny,
• szerokość dna doliny,
• szerokość strefy zalewowej,
• nachylenie zboczy,
• spadek podłużny koryta oraz budowa geologiczna,
• miąższość zwietrzeliny na stokach.

A także znacząco przekształcona sieć rzeczna na terenie samej miejscowości, w szczególności: młynówki i cieki niższego rzędu, których koryta na terenie miasta zostały częściowo zabudowane ulicami, skanalizowane - co przy takiej ilości wody płynącej rzeką powodowało cofkę do kanalizacji burzowej, a spływ powierzchniowy na terenie miasta miał miejsce w postaci rwących potoków.

Ponadto zabudowa samego koryta Białej - w tym zabudowa jej brzegów, betonowe umocnienia brzegów - wpłynęły na wzrost prędkości a co za tym idzie energii wody, mosty o niedostosowanej przepustowości, a także budowle piętrzące - stały się swoistą barierą na drodze spływu wód, spiętrzały wody w korycie powodując cofkę i skierowały przepływ powodziowy w kierunku miasta - rozdzielając główny nurt rzeki.

Podczas wezbrania w pierwszym etapie największą zdolność do modelowania koryta ma przepływ korytotwórczy, co pokazuje skala zniszczeń w strefie brzegów i strefie przykorytowej rzeki. Każda zabudowa techniczna w takich warunkach zostaje uszkodzona lub zniszczona całkowicie.

W wyniku podpiętrzenia wody na mostach/ jazach -oraz akumulacji drzew ect. doszło do rozdzielenia nurtu rzeki i skierowania go w kierunku np. ulicy Opolskiej lub do dawnych koryt częściowo zabudowanych. Duża ilość drzew transportowana przez rzekę podczas powodzi - to skutek erozji brzegów rzeki i zboczy na odcinku górskim "przełomowym".

Dodatkowo, sieć dróg leśnych warunkowała intensywny, kierunkowy spływ wód opadowych ze stoków w kierunku miasta, erozja gleb górskich była bardzo duża, o czym świadczy duży udział namułów na terenie ulic miasta po odpadnięciu fali powodziowej. Na zdjęciu przykład mega form powstających podczas przepływu powodziowego.

!

W przebiegu powodzi zlewni górskich duże znaczenie ma rzeźba terenu i geologia podłoża, które warunkują szybki odpływ wód opadowych ze zlewni. Na mapie zaznaczona jest granica zasięgu wody 500 letniej.

Morfologia zlewni rzeki Białej Głuchołaskiej warunkuje szybki spływ wód opadowych z otaczających dolinę zboczy Gór Opawskich, Złotych, a także co istotne spływ wód od strony Jesenika. Szerokość doliny Białej Głuchołaskiej na terenie miasta Głuchołaz waha się od około 500 m do około 1200 m. W miejscu ujścia Białej Głuchołaskiej do doliny Nysy Kłodzkiej jej szerokość wzrasta do ok 2 km. Szerokość doliny Nysy Kłodzkiej poniżej wspomnianej doliny Białej G. ma ok. 6 km.

Podczas powodzi – wody wezbraniowe początkowo płyną korytem rzeki, potem zalew powierzchniowy odejmuje dno doliny i zajmuje poszczególne poziomy teras zalewowych. Dodatkowo ma miejsce nasycenie osadów aluwialnych wodą, która infiltruje i zasila wody gruntowe – zatem mamy dodatkowo spływ tzw. wód aluwialnych zgodnie z kierunkiem nachylenia dna doliny, dlatego też w obrębie całej doliny ma miejsce podniesienie poziomu wód gruntowych, co skutkuje podniesieniem wód w ciekach III i IV rzędu nawet przy braku zasilania powierzchniowego z ich zlewni cząstkowych.

Poziom wód gruntowych w dolinie warunkowany jest granulometrią osadów aluwialnych oraz modyfikowany skałami podłoża. Często dochodzi w takich warunkach do odperparowania koryt kopanych, dawnych meandrów, czy tworzenia kanałów powodziowych nawet na terenie zabudowanym. W przypadku górskich odcinków zlewni skały podłoża występują stosunkowo płytko pod powierzchnią, dlatego retencja korytowa, czy dolinna rzek jest bardzo ograniczona i przy dużym opadzie dominuje spływ powierzchniowy bardzo dynamiczny.

Przepływ wód ma typ rwący, miejscami kipiel. Jak chodzi o opad, który wystąpił w dniach 12-15.09.2024 to miał on charakter katastrofalny. Na stacjach meteorologicznych w Czechach sumy opadów wynosiły: Rejvíz – 517 mm, Červenohorské sedlo – 474, Jesionik – 465, Zlaté Hory – 416, Staré Město pod Sněžníkem – 413 mm.

Część wód spłynęła w kierunku północnym, na ziemię Kłodzką zasilając rzekę Nysę Kłodzką, część spłynęła czeską doliną rzeki Białej właśnie w kierunku Głuchołaz. Dodatkowo w dniach 13-14.09.2024 maksymalny opad zarejestrowano na stacji Jarnołtówek wyniósł on: 218 mm.

Część wód opadowych spływając z północnych i północno zachodnich zboczy Gór Opawskich zasiliła zlewnię Białej Głuchołaskiej, płynąc szybko w kierunku Głuchołaz. Część zasiliła zlewnię Złotego Potoku i spowodowała straty w Paczkowie. Opad zanotowany na stacji IMGW: Głuchołazy w okresie od 11.09 - 15.09.24 wyniósł łącznie 436,9 mm.

Na taką powódź nie można zabezpieczyć się technicznie. Należy zapewnić odpowiednie światło mostów, wdrożyć system wczesnego ostrzegania mieszkańców całego miasta, określić plan ewakuacji i edukować miejscową ludność. Naprawiając szkody powodziowe - pozostawić jak najszersze koryto rzeki na terenie miasta. Zakupić systemy mobilnej ochrony przed powodzią.

opracowała: Sylwia Horska-Schwarz

Ryc. Morfologia doliny Białej Głuchołaskiej dane: https://hydro.imgw.pl/ https://ladek.e-mapa.net wody.isok.gov.pl https://www.envidata.cz

Z dedykacją dla szmerowych mądral które pisały np. w wątku o Dymku, że jakby zgwałcił to obroniłoby się to w sądzie.

Otóż tak nie jest.

Jak w tytule.

Lincz na lewicowej posłance i jazda jak po łysej kobyle, czy fajna i ciekawa współpraca ponad partyjnymi podziałami?

Przypominam fajne poglądy Marcina Horały:

*Marcin Horała, były szef PiS na Pomorzu, a prywatnie ojciec trzech córek, broni odmowy wykonania aborcji u zgwałconej przez własnego wujka 14-letniej dziewczynki z niepełnosprawnością intelektualną.

(...)

-A jakby pan redaktor sobie to wyobrażał odwrotnie? Jakby pan nazwał kraj, w którym na przykład muzułmanin jest zmuszany do jedzenia wieprzowiny, że ma obowiązek, a jak nie, to zostanie zwolniony z pracy albo będzie ukarany? - zastanawiał się polityk PiS.*

https://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,29417918,posel-marcin-horala-porownal-aborcje-u-zgwalconej-14-latki-do.html

Maciej Nowicki

Od początku wojny z Ukrainy uciekło 650 tys. mężczyzn w wieku poborowym. 900 tys. ukrywa się poza systemem rekrutacyjnym. – Kiedy widzisz ludzi w mundurach, wpadasz w panikę – opowiada 25-letni prawnik z Kijowa. Nie ma doświadczenia wojskowego. Podkreśla, że kocha swój kraj, ale nie jest gotowy nikogo zabić, "nawet Rosjanina".

Każdego ranka budzę się o 6.30 i sprawdzam w mediach społecznościowych, gdzie znajdują się oficerowie rekrutacyjni, dzięki temu wiem, których części miasta unikać – mówi Ołeksandr. Z pracy wysyłają po niego samochód, który zawozi go bocznymi ulicami prosto do biura. Z domu wychodzi jedynie późno w nocy, kiedy oficerowie rekrutacyjni skończyli służbę.

Ołeksandr przeprowadził się do Kijowa kilka miesięcy przed wojną. Nie zaktualizował swoich danych osobowych, nie zrobiła tego również jego firma, nie da się więc go wyśledzić w rządowych bazach danych. Stał się "niewidzialny".

Mimo to Ołeksandr wciąż żyje w strachu. Jest przekonany, że wojna potrwa jeszcze bardzo długo i pewnego dnia zostanie w końcu zatrzymany, a potem wbrew własnej woli wysłany na front.

Jeden krokodyl i dwa bakłażany – Kiedy widzisz ludzi w mundurach, wpadasz w panikę – opowiada 25-letni prawnik z Kijowa. Nie ma doświadczenia wojskowego. Ale od 18 maja – gdy Ukraina obniżyła wiek, w którym mężczyźni mogą zostać wcieleni do wojska z 27 do 25 lat – może zostać wysłany na front. – Przeraża mnie, że pewnego dnia ktoś wrzuci mnie do autobusu, wywiezie daleko, zabierze telefon. I zostanę odcięty od świata – tłumaczy. Podkreśla, że kocha swój kraj, ale nie jest gotowy nikogo zabić, "nawet Rosjanina". Unika miejsc publicznych takich jak stacje metra, gdzie policja często sprawdza dokumenty, szukając uchylających się od służby. Ci z jego kolegów, którzy najbardziej boją się wcielenia do wojska, nie wychodzą z domu.

Dima, producent wideo, podróżuje między ukraińskimi miastami tylko nocą, aby uniknąć oficerów poborowych. Zaoszczędził tysiące euro, aby zapłacić łapówkę: – Nie chcę służyć. Nie wiem, co jeszcze mogę na ten temat powiedzieć.

Powstają kolejne kanały Telegramu, na których użytkownicy zgłaszają obecność funkcjonariuszy szukających uchylających się od służby Jeden z nich o nazwie Call Up Notices Ukraine ma ćwierć miliona subskrybentów i ostrzega, np. że "jeden krokodyl" (słowo kodowe oznaczające oficera armii, ze względu na zielony kolor munduru) i "dwa bakłażany" (funkcjonariusze policji) kręcą się w pobliżu McDonalda. Inny używa prostego kodu meteorologicznego. Oficerowie są nazywani "chmurami" lub "deszczem". Typowa wymiana zdań wygląda tak: "Jaka jest pogoda na stacji metra Obrońców Ukrainy?". Odpowiedź brzmi: "Trzy chmury przykryły młodego chłopaka".

Badanie przeprowadzone w lutym przez Info Sapiens, ukraiński instytut badań społecznych, pokazało, że połowa potencjalnych rekrutów nie jest gotowa do walki. Tylko co trzeci zamierza udać się na front. Reszta jest niezdecydowana.

– W telewizji wciąż pojawiają się oficerowie, którzy mówią, że jeśli nie dostaniemy więcej pieniędzy i amunicji ze Stanów Zjednoczonych i Europy, to wszyscy na froncie zginą w ciągu kilku tygodni, ponieważ Rosjanie produkują wiele dronów i mają więcej pocisków – tłumaczył Mykoła Kniażycki, opozycyjny parlamentarzysta. Wielu potencjalnych rekrutów, którzy wierzyli, że Ukraina może odnieść sukces przy wsparciu zachodnich sojuszników, uważa, że Zachód jest zmęczony i zmusi Kijów do kompromisu z Rosją. Tak więc ich ofiara i tak pójdzie na marne.

Wciąż pojawiają się nowe plotki: Wołodymyr Zełenski ma zamiar obniżyć wiek poboru do 20 lat. Krążą przerażające opowieści o zmobilizowanych, którzy nie otrzymują sprzętu i którym każe się zbierać na własną rękę pieniądze na jego zakup.

Strach podsycają również filmy krążące w mediach społecznościowych. Na jednym z nich widać grupę zamaskowanych oficerów rekrutacyjnych, brutalnie wciągających mężczyznę z autobusu do czekającej obok furgonetki. Inny film nakręcony w Kijowie pokazuje czterech policjantów brutalnie porywających młodego człowieka z ulicy i wciągających go do zaciemnionego samochodu. Jeszcze inny – bójkę między rekruterami a cywilami w Charkowie (wojsko wydało oświadczenie, że oficerowie zostali "agresywnie sprowokowani" i jeden z nich został ranny. Dodano jednak, że funkcjonariusze nie powinni byli wdawać się w bójkę).

Wiele pogłosek wykorzystywanych jest przez rosyjskich propagandystów, którzy publikują na portalach społecznościowych posty mówiące o tym, że ukraińscy dowódcy nie dbają o życie żołnierzy i że Ukraińcy powinni unikać poboru do wojska. Często pojawiają się klipy promowane za pomocą fałszywych kont, które pokazują zdjęcia coraz większych ukraińskich cmentarzy wojskowych.

– Coraz bardziej dominuje dysonans poznawczy. Ukraińcy chcą zwycięstwa dla swojego kraju, ale w taki sposób, aby oni ani ich bliscy nie zostali wcieleni do wojska. Niektórzy próbują uciec za granicę, niektórzy się ukrywają – komentuje ukraiński analityk polityczny Wołodymyr Fesenko.

Policja wie o prawie 100 tys. mężczyzn, którzy próbują uniknąć poboru, nie stawiając się w lokalnych centrach rekrutacyjnych po otrzymaniu dokumentów powołania. 20 tys. z nich zostało już złapanych. Liczba osób pozostających poza systemem – ponieważ nie uaktualnili swoich danych – jest znacznie większa, wynosi 900 tys.

Nie ma drogi powrotnej Od początku wojny z kraju uciekło 650 tys. ukraińskich mężczyzn w wieku poborowym, niektórzy z fałszywymi dokumentami zezwalającymi na opuszczenie Ukrainy. W kwietniu na jednym z przejść granicznych wojskowi złapali krępego 44-latka. Przebrał się za kobietę i używał paszportu siostry. Ale kamuflaż był fatalny – źle dopasowana peruka, czarna spódnica na ewidentnie męskich nogach oraz piersi z pakułów. Zostanie wysłany na front.

Porucznik Władysław Tonkosztan z posterunku w Mukaczewie zatrzymał niedawno mężczyznę na brzegu Cisy, gdzie przygotowywał się do przeprawy na węgierską stronę. Chciał spotkać się z żoną i dziećmi, których nie widział od dwóch lat, odkąd uciekli za granicę. – Nie możemy osądzać tych ludzi, ale jeśli wszyscy odejdą, kto będzie bronił Ukrainy? – mówi porucznik. W trakcie przeprawy przez Cisę utonęły 33 osoby – najmłodsza miała 20 lat. Prawdopodobnie ofiar jest znacznie więcej, zdaniem strażników wiele ciał utknęło w trzcinach pod wodą i nigdy nie zostaną odnalezione. Po tym, jak utonęła dziesiąta osoba, zaczęto publikować zdjęcia i filmy ofiar, aby odstraszyć przyszłych uciekinierów. Ale strach przed walką na froncie i wizja lepszego życia po drugiej stronie granicy sprawiły, że chętnych nie ubywało.

Tylko w ciągu ubiegłego roku oddział strażników w Mukaczewie rozbił 56 gangów trudniących się przemytem ludzi. Na początku inwazji stawka za przerzucenie jednej osoby przez granicę wynosiła około 2 tys. dol. Dziś – po tym, jak władze znacznie zaostrzyły kontrole po wejściu w życie nowej ustawy o mobilizacji – cena wzrosła i wynosi od 6 do 10 tys. dol. – Wcześniej przenosiliśmy ich jak muchy. Teraz jest tam setka żołnierzy, gdziekolwiek spojrzeć – mówił jeden z przemytników. Jeszcze w marcu w ciągu jednego dnia przeprowadził grupę liczącą blisko 100 osób. Teraz byłoby to niemożliwe. Powstały dziesiątki punktów kontrolnych. Oficerowie podlegają szybkim rotacjom, co oznacza, że znacznie trudniej nawiązać z nimi "relacje biznesowe". Przemytnicy twierdzą, że są w stanie obsłużyć jedynie niewielką część tych, którzy chcieliby uciec przez granicę.

– Przed psami można zamaskować swój zapach, największym problemem są drony – mówił jeden z przemytników. Używa brezentowych płacht, aby zapewnić osłonę, i twierdzi, że polega na informacjach od swoich kontaktów, aby uniknąć namierzenia. Przeprawa kosztuje u niego 6 tys. dol. Ale każdy, kto umie pływać i jest gotowy sam przepłynąć Cisę, dostaje 2 tys. zniżki. Woda w rzece jest bardzo zimna, a prądy bardzo silne.

Droga przez Cisę zabiera kilka godzin, ale wielu przemytników uważa, że znacznie lepiej wybrać przeprawę przez góry. Jest dłuższa – zajmuje od 12 godzin do kilku dni. Ale – zdaniem gangów trudniących się przerzutem ludzi – bezpieczniejsza.

Gdy Andrij otrzymał wezwanie do wojska, przelał 15 tys. euro w kryptowalucie przemytnikowi w Odessie i kupił fałszywy dowód osobisty. Przemytnik zniknął, ale wujek polecił mu kolejnego i Andrij znowu wpłacił 15 tys. euro. Potem dowiedział się, że wujek przejął połowę tej kwoty za "pomoc".

Gdy ruszył w drogę przez Karpaty, przewodnik narzucił mordercze tempo. Czteroosobowa grupa została zredukowana do trzech osób już na samym początki wędrówki, gdy 22-letni chłopak zaczął wymiotować i odpadł. Potem kolejny uczestnik zboczył z kursu i nie udało mu się znaleźć pozostałych.

– Wielu młodych Ukraińców mówi, że wolą umrzeć w górach niż na wojnie. To dzieci, które nigdy w życiu nie walczyły i boją się iść na front – opowiada Dan Benga, szef ratownictwa górskiego w regionie Maramuresz. W połowie maja był wysoko w górach, gdy w telefonie usłyszał głos młodego ukraińskiego uciekiniera. – Jest mi tak zimno – powiedział 21-latek. Był wykończony po trzech dniach marszu przez ośnieżone góry.

Poprosił chłopaka o dokładne współrzędne GPS i wysłał po niego ratowników. Wcześniej jego zespół został poinformowany o dwóch ciałach w śniegu jeszcze wyżej w górach. Ale dla nich było już za późno. Zostali zniesieni w workach na zwłoki. Na niższych stokach roztapiający się śnieg czasem ukazuje "przebiśniegi" – rozmarzające ciała młodych mężczyzn.

Ci, którym udało się uciec, nie żałują swojej decyzji. – Rozumiem, że rodacy mogą mnie krytykować. Ale kierował mną instynkt przetrwania – mówi jeden z nich. Podkreśla, że nadal wierzy w swój kraj, który walczy o swoją wolność. I ma nadzieję, że Ukraina podniesie się po wojnie. – Ale stanie się to beze mnie. Ten kraj już dla mnie nie istnieje. Nie ma drogi powrotnej.

Dokąd zmierzamy? Niedawna decyzja o obniżeniu wieku poborowego z 27 do 25 lat nie rozwiąże problemów na froncie. Populacja 25— i 26-latków na Ukrainie wynosiła około 470 tys. według danych z 2022 r. Jednak wielu z nich już służy w wojsku, mieszka na obszarach okupowanych lub poza Ukrainą i niemal na pewno nie wróci. Ma pracę lub niepełnosprawność, które zwalniają ich z poboru.

Dezercje (zwłaszcza na wschodzie, gdzie w niektórych jednostkach dezerteruje co dziesiąty) i unikanie poboru są coraz większym problemem. A zdesperowani oficerowie uciekają się do siły: ściągając pozbawionych motywacji mężczyzn z ulic i wysyłając ich do walki, tworzą błędne koło strachu. Nienawiść do oficerów rekrutacyjnych odzwierciedla jedno z ich określeń w języku potocznym: "złodzieje ludzi".

– Przywódcy polityczni postanowili unikać kwestii mobilizacji przez większą część wojny. Nie udało się zaplanować tempa rekrutacji, szkolenia i uzupełniania wojsk w pierwszym roku wojny – podkreśla Petro Burkowski, szef ukraińskiego think tanku Fundacja Inicjatyw Demokratycznych.

– Dlaczego nie rozpoczęto mobilizacji wystarczająco szybko, kiedy zrozumiano, że ta wojna potrwa dłużej niż rok lub dwa? I dlaczego w obronie naszego kraju wciąż polegamy na tych samych ludziach? – pyta żona żołnierza, który od początku wojny służy na froncie. – Dlaczego niektórzy mężczyźni walczą w obronie swojego kraju, a inni zachowują się tak, jakby nic się nie działo?

Braki kadrowe są obecnie najważniejszym problemem Ukrainy. – Wróg przewyższa nas liczebnie 7-10 razy – mówił gen. Jurij Sodol podczas przemówienia przed głosowaniem nad projektem ustawy o mobilizacji. Pewien dowódca batalionu żalił się, że jego jednostka ma obecnie mniej niż 40 żołnierzy – w pełni wyposażony batalion liczyłby ponad 200 żołnierzy. W ciągu ostatnich pięciu miesięcy przysłano mu pięciu nowych ludzi. Na dodatek jakość nowych nielicznych rekrutów jest kiepska. Dowódcy skarżą się, że niektórzy nie potrafią nawet złożyć i rozłożyć broni. Brak im podstawowego przeszkolenia i gdy trafiają na linię frontu, nieraz porzucają sprzęt i uciekają. – Dokąd zmierzamy? Nie wiem. Nie ma żadnych pozytywnych perspektyw. Absolutnie żadnych. I najprawdopodobniej front gdzieś się załamie, tak jak to miało miejsce w 2022 r., w regionie Charkowa – ostrzega jeden z dowódców.

Dla odnotowania, że Onet publikuje też czasem dobre teksty, niestety za paywallem.

---------------------------------------

Od dłuższego czasu przełamuję wewnętrzny opór, by napisać ten tekst — temat jest dla mnie bardzo osobisty, a problem i jego rozwiązanie porażające w swej oczywistości. Było ono wskazywane już przez wielu, tworząc obecnie poczucie swego rodzaju zdarcia płyty i stawania się głosem wołającego na, nomen omen, puszczy. Tym bardziej niewiarygodna jest sama sytuacja, w której na granicy polsko-białoruskiej nadal giną ludzie, w tym kobiety i dzieci przy, w najlepszym wypadku — obojętności polskich służb i wojska, a w najgorszym — ich aktywnym współudziale w codziennej zbrodni.

Tym bardziej niewiarygodna jest postawa nowego rządu, którego premier — Donald Tusk, miał przewodzić siłom demokratycznym, przywracać praworządność i elementarną choćby przyzwoitość w kraju zniszczonym prawnie i moralnie ośmioma latami rządów brunatnych populistów z PiS. Tymczasem — stał się gorliwym kontynuatorem ich polityki. Polityki dehumanizującej — jak określają ich organizacje broniące praw człowieka na pograniczu — "ludzi w drodze", których zredukował do roli niebezpiecznego narzędzia wojny hybrydowej Putina i Łukaszenki. Polityki skrajnie cynicznej i wyrachowanej, w której faktyczne zagrożenie ze strony wschodnich dyktatur staje się narzędziem prymitywnej propagandy odwołującej się do najniższych instynktów i pierwotnych lęków. Last but not least — polityki prowadzonej nie w imię jakiegokolwiek wyższego dobra, lecz sondaży partyjnej popularności.

Podróbka i tak gorsza niż oryginał Nieskutecznie — jak przypomniała w jednej z naszych dyskusji Agnieszka Holland, podróbka jest zawsze gorsza od oryginału: Koalicja Obywatelska imitująca politykę Prawa i Sprawiedliwości jest skazana na porażkę w batalii o prawicowy elektorat. To problem wiarygodności, a tezę tę potwierdzają nawet ostatnie sondaże, zgodnie z którymi to PiS zyskuje kosztem KO. Mimo wzięcia na sztandary przez Tuska narracji obrony granic przed migrantami i uchodźcami — w najgorszym stylu Kaczyńskiego, Błaszczaka, Kamińskiego i Wąsika. O co więc chodzi i czy zaślepienie rządzących nakaże im prowadzić dalszą licytację z poprzednikami na bezwzględność wobec bezbronnych i zdesperowanych? Nie sposób nie przytoczyć w tym miejscu słów legendarnego cynika francuskiej dyplomacji Charlesa-Maurice’a de Talleyranda: "To gorzej niż zbrodnia – to błąd".

Jak zauważył Paweł Kasprzak z Obywateli RP, słynący dotąd z politycznego wyczucia premier zdaje się coraz bardziej na nim polegać: być może sondaże muszą ustąpić pola subiektywnej projekcji nastrojów społecznych. I nawet jeśli wieloletniej propagandzie PiS zawdzięczamy — od 2015 r. — istotną społeczną niechęć do migrantów o ciemniejszej karnacji, to Tusk w roli obrońcy granicy wiarygodny po prostu nie jest. Traci zarazem szacunek części skonsternowanych (używając najdelikatniejszego słowa) dotychczasowych, "demokratycznych" wyborców. Dla których prawo i humanitaryzm były dotąd elementarzem odróżniającym "nas" od ogółu wyborców PiS.

Nie potrafię pojąć tego jak — podkreślający przy każdej okazji znaczenie rodzinnych wartości premier, który ociepla wizerunek poprzez publikowanie swoich zdjęć z kilkuletnimi wnukami — jednocześnie świadomie autoryzuje i eskaluje działania formacji mundurowych odpowiedzialnych za złe traktowanie, tortury i śmierć cudzoziemców traktowanych na pograniczu jak żywe piłeczki pingpongowe; osób poddawanych bezprawnie, nieraz kilkukrotnie tzw. pushbackom, czyli wypychaniu ich poza niesławny mur ustawiony w roli granicznej bariery. W zamierzeniu — nie do przejścia, w praktyce — dziurawy jak sito. Osób pozostawianych w lesie, przerzucanych przez druty kolczaste, bitych, zmarzniętych i głodzonych. A także — bywa, że wyśmiewanych i okradanych przez funkcjonariuszy i żołnierzy z orzełkiem na czapkach.

W narracji przejętej przez Tuska i jego ministrów bohaterscy żołnierze w trudzie i znoju bronią polskiej ziemi przed młodymi, agresywnymi mężczyznami szturmującymi wschodnią granicę. Abstrahując już od tego, w jakim stopniu stoi za nią cynizm, a w jakim ignorancja — jest to narracja zasadniczo fałszywa. O ile najprawdopodobniej 70-80 proc. migrantów, z którymi mają do czynienia w sposób bezpośredni polskie formacje mundurowe, to relatywnie sprawni fizycznie mężczyźni, to wynika to z tego, że to im najczęściej udaje się skutecznie przekraczać graniczne fortyfikacje. Stanowią oni jednak tylko część przybyszów, wśród których znajdują się kobiety i dzieci, często rodziny tych mężczyzn, którym udało się już — przynajmniej chwilowo — przedostać na drugą stronę.

Od końca kwietnia organizacje humanitarne alarmują o grupie kilkudziesięciu w większości nieletnich Afrykanek, głównie Somalijek, które bezskutecznie błagają o pomoc uporczywie trzymając się zapory. I choć pozornie znajdują się "po drugiej" (białoruskiej) stronie, to w istocie są już na terenie Polski, bo mur został postawiony kilka metrów w głąb polskiego terytorium. Częścią ich dramatu jest siłowe odrywanie go od niego przez zamaskowanych Białorusinów, bicie i — prawdopodobnie — przemoc seksualna, której doświadczają. Część z nich wraca potem — nadal wyglądając ratunku — do stania pod murem. Aktywiści podkreślają, że mogą być ofiarami handlu ludźmi.

Granica w pytaniach i odpowiedziach

Powszechnie zadawane są jednocześnie oparte na fałszywych założeniach te same pytania: dlaczego migranci nie przekraczają granicy legalnie? Dlaczego uchodźcy nie poproszą o azyl na przejściach granicznych? Dlaczego mają rosyjskie wizy? Skąd mieli pieniądze na podróż na Białoruś? Dlaczego są agresywni? Dlaczego mamy się cackać z nielegalnymi migrantami? Mają one w zamierzeniu legitymizować "twardą" postawę polskich służb i politykę pushbacków.

Choć odpowiedzi na nie padały wielokrotnie, to niestety nie przebijały się szerzej do opinii publicznej przez propagandę — tak poprzedniej, jak i obecnej władzy. Postarajmy się zatem ustosunkować do nich w syntetyczny sposób.

Ludzie w drodze w znakomitej większości wypadków nie mogą przekroczyć granicy legalnie — to uzbrojone białoruskie służby decydują o tym, w jakim miejscu się znajdą. Ich wolność poruszania się jest ograniczona, a paszporty są często niszczone przez "opiekunów". A nawet jeśli (i gdy) osoby proszące o ochronę (azyl) zjawiają się na polskich przejściach granicznych, są — prawem kaduka, całkowicie nielegalnie (niezgodnie z prawem międzynarodowym, konstytucją i ustawą o cudzoziemcach) — odsyłane z kwitkiem. Straż Graniczna beznamiętnie lub złośliwie udaje, że ich nie widzi, ignoruje ich wnioski i zamyka przed nimi granicę. Dzieje się tak od lat — choćby na przejściu w Terespolu. I choć w tej kwestii Polska przegrała już wiele postępowań przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, nie zmieniło to sytuacji.

Przybywający do Polski przez Białoruś uchodźcy i migranci z Bliskiego Wschodu i Afryki muszą mieć białoruskie i rosyjskie wizy, bo warunkują one opuszczenie przez nich krajów pochodzenia. Jest oczywiste, że są cynicznie wykorzystywani przez Białorusinów i Rosjan (w tym służby i współpracujące z nimi grupy przemytnicze), którzy pasożytują na ich — często skrajnie trudnej — sytuacji życiowej i idącej za nią desperacji, czerpiąc z nich dochody i starając się destabilizować sytuację na naszej (a więc i unijnej) granicy. To prawda — napływ migrantów z kierunku wschodniego jest częścią szeroko rozumianej wojny hybrydowej. Nie zmienia to jednak faktu, że są oni jej pierwszymi ofiarami.

Kierowane do nich komercyjne oferty nowego życia w Europie są najczęściej pułapką, a nabywcy tej usługi, albo nie mają świadomości związanego z nią ryzyka, albo — w obliczu codziennej beznadziei i zagrożeń — są gotowi je podjąć. Bo w krajach pochodzeniach żyją w nędzy, w obliczu wojen i prześladowań na tle etnicznym, rasistowskim, politycznym, religijnym, czy orientacji seksualnej. Żyją w państwach upadłych, dyktatorskich i trapionych konfliktami. Część z nich — nawet jeśli relatywnie bezpieczna w sensie fizycznym — nie jest w stanie zapewnić godnej egzystencji sobie i własnym rodzinom. Nie można także nie wspomnieć o coraz bardziej drastycznych efektach zmian klimatycznych — takich jak susze i klęski głodu.

Skąd mają pieniądze? Bywają to oszczędności życia, a często na wyjazd składa się cała rodzina, nierzadko wysyłając przysłowiowego "młodego mężczyznę" (jako fizycznie najsilniejszego), którego zadaniem jest następnie sprowadzenie z czasem pozostałych jej członków. Jak zauważył konstytucjonalista, prof. Wojciech Sadurski:

Przyzwoite państwo nie odgradza się od nędzarzy, którzy wydali ostatnie grosze, błagających o azyl w bardziej humanitarnych krajach europejskich. Przyzwoite państwo wykonuje międzynarodowe zobowiązania sprawdzenia podstaw wniosków o azyl.

Okazjonalna agresja, jak ostatni atak nożem na żołnierza (choć oczywiście zasługuje na potępienie) ma najczęściej charakter wtórny. Warto postawić pytanie o jej źródła i zastanowić się, w jakim stanie fizycznym i mentalnym znajdowalibyśmy się w sytuacji przedłużającego się zagrożenia zdrowia i życia, stając się ofiarą brutalności strażników (z obydwu stron), a czasem także, gdy z taką brutalnością spotykaliby się na naszych oczach nasi najbliżsi. Dziennikarz i aktywista Piotr Czaban dodaje:

Białorusini mówią im, że nie ma drogi powrotnej. Grożą śmiercią. Rozmawiam z ludźmi, wożąc ich do ośrodków. Niektórzy mówią o rzucaniu gałęziami, po tym, gdy w Polsce zniszczono im telefony, pobito, wrzucono do bagna, spryskano gazem. Ale o atakach ostrymi narzędziami nikt z tych, z którymi rozmawiałem, nie słyszał.

Nie wiemy także nigdy do końca, jakiej presji i oddziaływaniu bywają poddawani migranci po białoruskiej stronie. Z kolei w atakach "zza muru" uczestniczyli niejednokrotnie pozujący na migrantów białoruscy funkcjonariusze lub wynajęci prowokatorzy — aktywiści potrafią ich rozpoznać choćby po odmiennym zachowaniu czy ekwipunku.

Wreszcie — nie jest prawdą, że nielegalne przekroczenie granicy sankcjonuje odmowę przyjęcia wniosku o ochronę na terytorium Polski i stanowi podstawę do fizycznego, brutalnego usunięcia cudzoziemca z naszego kraju. Prawo do skutecznego złożenia wniosku o azyl gwarantuje każdemu konstytucja. Pushbacki (zwane w nomenklaturze służb "wywózkami") pozostają nielegalne — niezależnie od niekonstytucyjnego rozporządzenia z 2021 r., którego wprowadzeniem chełpił się ówczesny wiceminister spraw wewnętrznych — niesławny Maciej Wąsik. Ogromnym i niepojętym skandalem pozostaje jego dotychczasowe respektowanie przez nowe kierownictwo MSWiA.

Oddając raz jeszcze głos prof. Sadurskiemu:

Wszystkie organy władzy publicznej, w tym Straż Graniczna, mają konstytucyjny obowiązek udzielenia pomocy osobom znajdującym się w zagrożeniu dla życia, bez względu na ich narodowość i status prawny. Ten obowiązek moralny i prawny nie ma granic

Otworzyć drzwi? Wystarczy przestrzegać prawa

Przekłamania dotyczą też często zbiorowych wyobrażeń o naiwnych i idealistycznych, odklejonych od rzeczywistości aktywistach, rzekomo chcących "otworzyć drzwi przed wszystkimi", ignorując całkowicie wymogi bezpieczeństwa. To nieprawda — organizacje humanitarne i prawoczłowiecze świetnie rozumieją kontekst geopolityczny i związane z nim zagrożenia: postulatem nie jest wpuszczanie wszystkich, lecz zaprzestanie pushbacków i rozpatrywanie wniosków o azyl (ochronę) w zgodzie z obowiązującym prawem i ustanowionymi przez nie procedurami. Dotyczą one również sprawdzania cudzoziemców przez służby pod kątem bezpieczeństwa. Nawet jeśli, w wyniku przeprowadzonej weryfikacji, niektórzy z nich mają być potem deportowani, nie mogą zostać odesłani do Białorusi, która absolutnie nie jest bezpiecznym krajem.

"Wyjściem są znane od dawna, zgodne z konwencjami genewskimi procedury, po których zapada decyzja wydana z poszanowaniem praw każdej i każdego: ochrona w Polsce, albo humanitarna deportacja. Panie Premierze, "humanitarny pushback" to makabryczny oksymoron, nie ma czegoś takiego." — wskazuje deklaracja obywatelskiego nieposłuszeństwa opublikowana w odpowiedzi na plany ponownego wprowadzenia "strefy buforowej" przy granicy. Dr Hanna Machińska pyta: "Panie Premierze, czy 4 czerwca ma kojarzyć się z decyzją o wprowadzeniu strefy buforowej? Nasuwają nam się porównania do stanu wyjątkowego. Rozumiem, że chodzi o uniemożliwienie niesienia pomocy migrantom przez aktywistów".

W tym kontekście bardzo ważne są również wyroki sądów, które — od kilku lat, w sposób zasadniczo konsekwentny, niezależnie od sytuacji politycznej — przyznają rację aktywistom ściganym przez prokuraturę za ratowanie ludzkiego zdrowia i życia. Korzystne dla nich orzeczenia zapadają także w sporach ze Strażą Graniczną i innymi formacjami, wskazując na potrzebę i realizowany ofiarnie przez działaczy obowiązek ochrony podstawowych wartości i praw w konfrontacji z opresyjnym państwem.

Wybitny specjalista do spraw migracji, prof. Witold Klaus wskazywał w styczniu br.: "Konsorcjum Migracyjne opublikowało właśnie analizę mojego autorstwa, która pokazuje, jak wywózki (pushbacki) są oceniane w orzecznictwie sądów międzynarodowych – przede wszystkim Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. I choć część z tych orzeczeń jest dalekich od oczekiwań osób aktywistycznych i całe orzecznictwo staje się coraz bardziej restrykcyjne i ograniczające prawa osób w drodze, to jedna rzecz pozostaje jasna: nie ma możliwości »legalizacji« pushbacków na polsko-białoruskiej granicy. Standardy międzynarodowe są w tym zakresie zupełnie jasne".

Samo zresztą utrudnianie pracy, szykanowanie, zastraszanie i próby kryminalizowania pomocy udzielanej w lasach przez aktywistów to szeroki i osobny temat.

Poddając głębokiej krytyce działania instytucji państwowych, na ich tle wyraźnego docenienia wymaga publiczna zapowiedź i późniejsza decyzja prokuratora krajowego Dariusza Korneluka, który po objęciu stanowiska powołał specjalny zespół, mający przeanalizować stosowanie pushbacków pod kątem prawnokarnym, dodając, że "wobec funkcjonariuszy państwowych zgłaszane były uzasadnione podejrzenia, że popełnili oni przestępstwo". Oczywiście, prokuratura z kontrolowana przez Zbigniewa Ziobrę seryjnie dotąd takie zawiadomienia umarzała.

Uwagi prof. Wróbla

Prawne aspekty sytuacji na pograniczu niepokoją coraz bardziej wielu wybitnych prawników.

W sposób bardzo syntetyczny i klarowny odniósł się do nich ostatnio w mediach społecznościowych prof. Włodzimierz Wróbel, sędzia Sądu Najwyższego i Przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, którego komentarz pozwalam sobie przytoczyć w całości:

1. Demokratyczne państwo prawa, które w konflikcie z obcą dyktaturą przejmuje jej metody, samo przegrywa. Bo staje się kopią swojego wroga. Nawet w warunkach wojennych, funkcjonariusze państwa mają obowiązek udzielania pomocy humanitarnej wszystkim, którzy tego potrzebują. Polska Konstytucja zobowiązuje wszystkie organy władzy publicznej, w tym policję, WOT, Straż Graniczną do udzielenia pomocy osobom znajdującym się w zagrożeniu dla życia lub zdrowia, bez względu na to, jakiej są narodowości, jaki mają paszport i czy się w Polsce znaleźli legalnie, czy też nie. Jeżeli ktoś jest na terytorium Polski, to choćby był odgrodzony murem, pozostaje pod pieczą polskiego państwa. Nieudzielenie przez funkcjonariusza publicznego pomocy w takim przypadku jest czynem bezprawnym.

2. Polska ma zamiar ratyfikować konwencję ONZ w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem. Zgodnie z art. 1 ust. 2 tej Konwencji "Żadne okoliczności wyjątkowe takie, jak stan wojny, zagrożenie wojną, wewnętrzna niestabilność polityczna lub inne zagrożenie publiczne nie mogą być powoływane na usprawiedliwianie wymuszonego zaginięcia". Na gruncie Konwencji za wymuszone zaginięcie uważa się "zatrzymanie, aresztowanie, uprowadzenie lub jakąkolwiek inną formę pozbawienia osoby wolności, dokonane przez przedstawicieli Państwa albo przez osoby lub grupy osób działające z upoważnieniem, pomocą lub milczącą zgodą Państwa, po którym następuje odmowa przyznania faktu pozbawienia wolności lub ukrywanie losów bądź miejsca pobytu takiej osoby, co powoduje, że znajduje się ona poza ochroną prawa". Polska nie może tej Konwencji ratyfikować, póki na granicy polsko-białoruskiej będą trwały pushbacki wobec osób ubiegających się o ochronę międzynarodową, przeprowadzane bez jakiejkolwiek procedury.

3. Bardzo słabe jest państwo, które broniąc swoich granic, nie jest w stanie zapewnić ochrony humanitarnej osobom traktowanym przez obcą dyktaturę jak zakładnicy.

4. Powrót do praworządności nie oznacza tylko przywrócenia kilku instytucji i rozliczenia bezprawia. Ani sądownictwo, ani media publiczne, ani parlamentaryzm nie są wartością samą w sobie. Państwo, które posiada te wszystkie instytucje, ale świadomie odmawia zagwarantowania podstawowych praw humanitarnych dalekie jest od konstytucyjnej praworządności.

Na Campusie Polska Przyszłości w sierpniu 2021 r. Donald Tusk stwierdzał jednoznacznie pod adresem ówczesnego rządu PiS: "Mamy do czynienia z politykami, którzy nie mają granic etycznych i są całkowicie bezsilni wobec rozwiązywania problemów". "Nie ma nic groźniejszego niż przekroczenie takiej granicy, która jest wytyczona przez elementarną moralność. Tę granicę przekracza już nie pojedynczy człowiek czy grupa ludzi, a władza. Tego kryzysu, jaki mamy dzisiaj w Usnarzu Górnym, w ogóle nie musiało być, ale są dziś u władzy politycy, którzy o sytuacji na Białorusi pisali "to jest polityczne złoto" — wskazywał, dodając: "Nie można cynicznie używać jako pionków w swojej grze nieszczęśliwych ludzi" (sic). Wtórował mu wtedy Rafał Trzaskowski.

Wobec radykalnej zmiany stanowiska Tuska i jego rządu, wcześniejsze wypowiedzi polityków ówczesnej opozycji przeanalizował Patryk Strzałkowski, dziennikarz Gazeta.pl: "»Strefa Tuska« na granicy ma być wprowadzona na podstawie przepisów (art. 12a ust. 2 ustawy o ochronie granicy państwowej) wprowadzonych przez PiS. W 2021 r. niemal cały klub KO głosował przeciwko ich wprowadzeniu. Co wtedy mówili posłowie o przepisach, z których skorzysta Tusk?

Poseł Tomasz Szymański (PO), dziś wiceszef MSWiA, uważał, że strefa "pozbawia opinię publiczną dostępu do informacji" i wspiera propagandę Łukaszenki. Zwracał też uwagę, że przepisy to "niekonstytucyjny gniot". "Jakże można próbować ograniczać swobodę funkcjonowania Polek i Polaków za pomocą rozporządzenia?" — mówił wtedy. Ministerka Agnieszka Dziemianowicz-Bąk (Lewica): "Rząd zmienił mieszkańcom ich dom w zamkniętą strefę naszpikowaną wojskowymi patrolami. "Dlaczego zwracacie się przeciwko Polakom, którzy dzisiaj swoim humanitarnym działaniem ratują honor Rzeczypospolitej Polskiej?" — pytała. Poseł Paweł Zalewski (PL2050, wcześniej PO), dziś wiceminister obrony, mówił, że przepisy o strefie to "brak wiary w polskich żołnierzy", w strefie chodzi o niedopuszczenie dziennikarzy i wolontariuszy, którzy niosą pomoc medyczną. Katarzyna Piekarska z KO: "Ta ustawa jest bardzo niebezpieczna. (...) Myślę, że jeżeli stanie się to raz, to władza będzie potem sięgać po takie rozwiązania i to jest bardzo niebezpieczne".

Granica podłości? Granica człowieczeństwa? Granica przyzwoitości? Granica hańby? Paru moich aktywistycznych przyjaciół zaczęło przypominać sobie szalone podówczas i słusznie krytykowane hasło sprzed kilku lat: "PiS, PO — jedno zło", które — przynajmniej w odniesieniu do sytuacji na Podlasiu — wydaje się dziś brzmieć jak bardzo gorzkie retoryczne pytanie. Jak bowiem skomentować dzisiejsze zapowiedzi z deklaracjami z czasów PiS? Oczywiście — to, co się dzieje, obciąża dziś konto całej koalicji rządzącej.

Obok obrony niezależności sądów i praw kobiet, walka o humanitarne i legalne traktowanie uchodźców i imigrantów na granicy z Białorusią stała się doświadczeniem formacyjnym wielu aktywistów obywatelskich w mrocznej epoce lat 2015-2023. Stała się sprawą sumienia i honoru Polski, jednym z głównych tematów do załatwienia przez nową, demokratyczną władzę. Sprawą, w której załatwieniu nie może przeszkodzić nieszczęsny prezydent Duda — pozostaje ona całkowicie w gestii rządu. Deklaracje polityków demokratycznej opozycji zdawały się wychodzić naprzeciw tym postulatom.

O jakiej wiarygodności rządzących możemy dziś mówić obserwując jak płynnie weszli oni w buty ksenofobicznych i zdegenerowanych moralnie ministrów Kaczyńskiego? Gdzie są dziś parlamentarzyści Ula Zielińska, Franek Sterczewski czy Michał Szczerba, odważnie konfrontujący się z pisowskim państwem i niosący pomoc uchodźcom w Usnarzu? Czy ich ówczesne zaangażowanie podyktowane było tylko wolą zademonstrowania moralnej wyższości nad władzą tworzoną wtedy przez przeciwny obóz politycznym? Chwalebnym wyjątkiem jest Klaudia Jachira, odważnie i otwarcie występująca nadal przeciwko pushbackom, wskazująca także na rasistowskie uprzedzenia stojące za działaniami państwa na pograniczu.

Dlaczego — po głośnym i wstrząsającym filmie Agnieszki Holland o kryzysie humanitarnym na granicy, który spotkał się z powszechnym uznaniem środowisk liberalnych (stanowiących naturalne zaplecze obecnej władzy) — rozprawa z ludźmi w drodze stała się sztandarowym postulatem Tuska? Czy to jedyne pole, na którym obecny premier jest w stanie wykazać się sprawczością? Nasza aktywistyczna koleżanka, pisarka Małgorzata Buethner-Zawadzka skwitowała to kwaśno: "Sytuacja się zmieniła od czasu kiedy Tusk był w opozycji i obiecywał abo, związki partnerskie i granicę".

Wciąż nie chcę wierzyć w to, że Tusk mówi dziś Kamińskim i Wąsikiem. Nielegalna i antyhumanitarna, dehumanizująca uchodźców i migrantów polityka obecnego rządu nie daje się usprawiedliwić żadnym względami. A szczególna odpowiedzialność spoczywa na członkach rządu najlepiej zorientowanych w sytuacji na granicy. Największe oczekiwania formułujemy pod adresem tych jego przedstawicieli, którzy zawsze wykazywali się największą wrażliwością na ludzką krzywdę i prawa każdego człowieka.

Gdzie jest Adam Bodnar?

W tym kontekście uderza dramatyczne wezwanie Piotra Cykowskiego, jednego z liderów Akcji Demokracji: "Ten skrawek polskiej ziemi, który zostawiliśmy za płotem, to wciąż Polska, w której nadal obowiązuje art. 40 Konstytucji, który mówi o bezwzględnym zakazie tortur. Tej Konstytucji, której przez lata z determinacją broniłyśmy i broniliśmy, i w imię której broniliśmy także niezależnego Rzecznika Praw Obywatelskich. Mam złamane serce, gdy Adam Bodnar, który jeszcze niedawno, przed wyborami, wychwalał »Zieloną Granicę« Agnieszki Holland, dziś milczy w sprawie tak oczywistej i tak związanej z tym, na czym zbudował swój cały autorytet. To Adam Bodnar uczył mnie w Szkole Praw Człowieka, że rolą niezależnych organizacji obywatelskich jest zawsze kontrolować władzę, niezależnie od sympatii. Więc wypełniam dziś te nauki i zachęcam do podpisania listu do Adama Bodnara, w którym domagamy się, aby zaczął działać".

W tym duchu Akcja Demokracja rozpoczęła zbiórkę podpisów pod listem otwartym do ministra Bodnara. Oczywiście, sytuacja na granicy nie wchodzi w bezpośredni zakres jego odpowiedzialności, a on sam mierzy się dziś z ogromnymi wyzwaniami związanymi z przywracaniem praworządności. Nie zmienia to faktu, że Adam Bodnar pozostaje społecznym autorytetem, członkiem rządu i jedną z jego czołowych twarzy, siłą rzeczy firmując jego szeroko rozumianą politykę — także w odniesieniu do granicy.

Szczególnego wymiaru nabiera obecnie także fakt, że jego wieloletnia zastępczyni, dr Hanna Machińska, jest powszechnie znana ze swoich interwencji na pograniczu i pozostaje nadal głęboko zaangażowana na tym polu. Machińska, wieloletnia szefowa biura Rady Europy w Polsce zarzuca dziś premierowi także brak ignorowanie próśb o spotkanie ze strony aktywistów i łamanie międzynarodowych zobowiązań Polski.

Głosy niepokoju, frustracji, oburzenia i gniewu ze strony przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, świata prawniczego i akademickiego narastają. To inicjatywy obywatelskie od KOD, przez Obywateli RP po Strajk Kobiet, stowarzyszenia niezależnych sędziów i prokuratorów oraz organizacje ratujące ludzi na granicy — takie jak Fundacja Ocalenie, Grupa Granica czy Podlaskie Ochotnicze Pogotowie Humanitarne oraz aktywiści tacy jak Człowiek Lasu byli w ostatnich latach sumieniem europejskiej, praworządnej i po prostu przyzwoitej Polski. Ich alienacja i antagonizacja nie leży w interesie władzy.

Skończyły się rządy PiS, rządzą demokraci. Towarzyszy mi uczucie upiornego deja vu. Tego się nie da racjonalnie zrozumieć ani moralnie usprawiedliwić. Bezpieczeństwo przeciwstawione prawu i humanitaryzmowi to fałszywa alternatywa.

Kapitaliści sprzedadzą nam las, który ochronimy. Może i dziwne, ale w obecnych warunkach czasem trudno o lepsze wyjście.

Ciekawa jestem, czy spotkam tu jakichś fanów starej, ale niesamowitej strategii fabularnej (!), której trzecia część wychodzi niebawem.

https://www.homeworlduniverse.com/homeworld-3-launch-timing/

Dla mnie pierwsza część (1999) to kawał dzieciństwa, standalone Homeworld Cataclysm (2000) to główna inspiracja do tego, żeby pisać fikcję, a część druga (2004) to miłość trudna, ale szczera. Na trzecią czekałam dwadzieścia lat. W tym czasie oryginalne studio Sierra zdążyło przestać istnieć, studio Barking Dog zabrało prawa do Cataclysmu, uniemożliwiając jego reedycję, a do dawnej ekipy pracującej nad grą zdążyli dołączyć ludzie, którzy się na niej wychowali. Po relatywnych sukcesach zremasterowanych edycji dwóch pierwszych części Homeworlda, nowej grze Deserts of Kharak i świetnie przyjętego Homeworld Mobile, doczekaliśmy się wreszcie pełnoprawnej trzeciej odsłony sagi.

Homeworld była pierwszą grą pokazującą ludziom prawdziwy potencjał rozgrywki 3D. Pokazała nam, jak może wyglądać nowoczesna strategia w otwartym kosmosie, gdzie nie ma pojęć takich jak "góra" i "dół", a pole bitwy jest jak otwarta książka. Fani Star Treków czy Gwiezdnych Wojen mogli o czymś takim wcześniej tylko marzyć, a Homeworld dał im oprócz tego coś więcej: epicką i wzruszającą fabułę, podlewaną patosem chóralnej wersji Adagio na smyczki Samuela Barbera. To się albo kupiło z całym dobrodziejstwem inwentarza, albo pieprznęło tym w kąt i nie wracało do tego więcej.

Oczekiwań mam w sobie tyle co pogodnego cynizmu, czyli sporo. Wiem że twórcy zdecydowali się na wiele nowatorskich rozwiązań, zobaczymy więc czy nie potkną się o swoje nogi i czy nie zamęczą nimi graczy. Jak dotąd ich koncepcja, którą przedstawili w demie War Games wydaje mi się czytelna i jak na razie się w tym nie gubię, choć zdecydowanie różni się to od starych Homeworldów. Jednak wiadomo że najważniejsza znów będzie historia: to naprawdę jedyna strategia jaką znam, która jest tak mocno story-driven.

Świetną rzeczą jest jednak to, że autorzy naprawdę liczą się z opinią graczy i naprawdę starają się wypuścić jak najlepszy produkt końcowy. Było nie było, walczą nie tyle o uwagę tych starych dinozaurów wychowanych na serii, ale przede wszystkim o uwagę nowych odbiorców. HW3 powstała jako projekt crowdfundingowy na Figu, co zaowocowało świetnym kontaktem z twórcami. Przez większość procesu produkcji byli obecni na grupkach tematycznych poświęconych grze, wypuszczali różne teasery, testowali reakcje i zbierali feedback. Przesuwali datę premiery już co najmniej kilka razy, choć wyobrażam sobie że naciski ze strony wydawcy (Gearbox) musiały być spore. Tym większy szacunek za wytrwałą postawę i pokazanie wydawcy faka.

Ewidentnie temu też służyła premiera dema War Games, w którym były widoczne różne niedoróbki związane z systemem sterowania. Mam wręcz wrażenie, że autorzy wypuścili to demo specjalnie, wiedząc że feedback graczy zlinczuje pewne rozwiązania, co da z kolei samym twórcom czas na ich usprawnienie i da glejt w rozmowach z Gearboxem. Wydawca bowiem naciskał, by gra wyszła już w marcu, co prawdopodobnie skończyłoby się źle. Tymczasem twórcy uważnie wczytywali się we wszystko co pisano np. na fanowskim Discordzie i z pewnością zdążą naprawić niejedną rzecz.

Mam tylko nadzieję, że nie będzie falstartu, a potem szybkiego patchowania i gaszenia pożaru. To nie jest gra typu Cyberpunk, której fanatyczni gracze wybaczą wiele, tutaj odbywa się walka o potencjalnego nowego odbiorcę nie tylko samej serii, ale wymarłego gatunku jakim jest kosmiczna strategia w czasie rzeczywistym. Niezależnie od tego, czy HW3 będzie grą spełniającą oczekiwania czy nie, cholernie zależy mi, żeby dobrze się rozeszła, bo od tego zależy, czy dostaniemy takich rzeczy więcej. A ja KCEM.

---------

Wisienka z gówna na szczycie tortu: HW3 będzie wyposażony w Denuvo. Gearbox nie tłumaczy się ze swojej decyzji ani z tego, dlaczego będzie chciał utrudnić życie nie tylko piratom, ale też jak najbardziej "legalnym" graczom (Denuvo jest znane z pożerania RAMu i nie tylko, potrafi powodować liczne problemy z działaniem gier i nadmiernie obciąża procesor). W dodatku to gra której budżet nie stał nawet obok budżetu gier AAA, co czyni decyzję tym bardziej niezrozumiałą. Ale gra jest na tyle mało popularna, że nawet zasięg oburzu był niewielki, więc cóż, Denuvo is here to stay.

A ja na razie pooglądam sobie ten cukierek przez szybę, bo i tak nie stać mnie na jedzenie, a co dopiero na gry. Jak coś to 250 zł w pre-orderze na Steam.

Wszystko fajnie, ale czemu policjantów wymieniamy wśród przedstawicieli potrzebnych zawodów?

BTW kocham to jak rachitycznie działa państwo: władza przejęła budynek dwa lata temu i nie wykorzystała go nawet jako punktu tymczasowego dla uchodźców, za to w ciągu całego tego czasu nie zastanowiono się nawet porządnie nad tym, co ma tam być.

Z informacji Onetu wynika, że pomiędzy działaczami Lewicy i partii Razem wybuchła batalia o "jedynkę" na liście w eurowyborach z województwa śląskiego. Partia Razem postawiła warunek, że to ona wskaże kandydata, ale Nowa Lewica nie chce dopuścić jej do "najlepszego kąska". Wyborcza układanka to jednak tylko jedna z odsłon wewnętrznych potyczek, jakie od tygodni toczą ze sobą oba ugrupowania. Sytuacja przed eurowyborami stała się napięta, a we wtorek doszło do spotkania liderów ugrupowań — Włodzimierza Czarzastego i Adriana Zandberga.

27 kwietnia mamy poznać nazwiska "jedynek" na liście Lewicy do europarlamentu. Ale bój toczy się o okręgi dla niej biorące: śląski, wielkopolski i warszawski.

Na Śląsku swoje aspiracje do pierwszego miejsca zaczęła zgłaszać partia Razem, co miało podgrzać nastroje wewnątrz klubu parlamentarnego, bo Nowa Lewica ma tam murowanego kandydata — europosła Łukasza Kohuta W rozmowie z Onetem europoseł twierdzi, że jego pozycja nie jest zagrożona, ale decyzja władz partii jeszcze nie zapadła. We wtorek o sytuacji w klubie dyskutowali ze sobą Włodzimierz Czarzasty i Adrian Zandberg Jak ustaliliśmy, partia Razem miała się zgodzić, że przed eurowyborami nie będzie eskalować wewnętrznych konfliktów. — Musimy iść szerokim frontem, bo wynik niższy niż 9 proc. będzie oznaczał, że jesteśmy formacją kończącą się — słyszymy w otoczeniu partii Razem Poza Śląskiem ciekawa sytuacja jest także w wielkopolskiej Lewicy, gdzie być może o "jedynkę" będzie ubiegać się dwoje wiceministrów. Ile osób z rządu wystartuje w eurowyborach, wciąż jest niewiadomą, bo niektórzy obawiają się gniewu szefa rządu.

Nic takiego się nie stało. To wybory sejmikowe. Nikt nie łudził się, że Lewica zrobi w nich dobry wynik. To nie pierwszy raz, kiedy sondaże nam spadają. Patrzymy przed siebie i idziemy dalej — mówiła mi jedna z posłanek Lewicy, gdy tuż po pierwszej turze wyborów samorządowych zapytałam, co poszło nie tak.

Lewica zdobyła w nich 6,32 proc. głosów i zdobyła zaledwie osiem mandatów w sejmikach. Ale zamiast rozpaczać — jak twierdzili politycy — partia bierze się ostro do roboty. — Za nami dobra, momentami burzliwa debata, która była potrzebna, by powiedzieć: lewica zamyka rozdział dotyczący wyborów samorządowych — mówiła po sobotnim zarządzie Nowej Lewicy ministra Katarzyna Kotula. Personalnych rozliczeń — jak zapewniali nas politycy — nie było.

Ale Włodzimierz Czarzasty i Robert Biedroń, którzy są współprzewodniczącymi partii, mieli zasugerować, że nie będą się już ubiegać o szefostwo na kolejną kadencję. Do wyborów wewnątrz Nowej Lewicy zostały dwa lata. Ale za rogiem czekają już inne.

— Wyciągamy wnioski, ale idziemy dalej, bo już za chwilę wybory do Parlamentu Europejskiego — podkreślała Kotula, którą zarząd wybrał na szefową kampanii wyborczej do europarlamentu.

Jaki pomysł na tę kampanię ma Lewica? Tego dopiero mamy się dowiedzieć, podobnie jak tego, kto znajdzie się na wyborczych listach Lewicy do PE w każdym z 13 okręgów. Nazwiska oficjalnie mamy poznać 27 kwietnia. Ale wewnątrz Lewicy trwa już zacięty bój o to, komu przypadną miejsca biorące. Zwłaszcza że z symulacji na podstawie ordynacji wyborczej do PE wynika, że gdyby Lewica powtórzyła wynik z wyborów samorządowych (6,23 proc.), mogłaby liczyć tylko na trzy mandaty. Wynik na poziomie wyborów parlamentarnych (8,6 proc.) dawałby Lewicy cztery lub pięć mandatów.

Z informacji Onetu wynika, że najbardziej zacięta wojna toczy się m.in. o "jedynkę" z województwa śląskiego. Partia Razem miała postawić warunek, iż to jej kandydat będzie tam liderem listy. Nieoficjalnie słyszymy o pośle z Katowic Macieju Koniecznym.

Tymczasem na pierwsze miejsce ze Śląska liczy obecny europoseł z tego województwa Łukasz Kohut, znany m.in. z aktywnej walki na rzecz uznania śląskiego za język regionalny. Pięć lat temu zdobył prawie 50 tys. głosów i uzyskał mandat do Parlamentu Europejskiego jako jeden z trzech kandydatów Wiosny Roberta Biedronia.

Partia później połączyła się z SLD, tworząc Nową Lewicę. — Nie wyobrażam sobie, żeby Łukasz nie dostał "jedynki". Moim zdaniem jest jednym z najbardziej aktywnych polskich eurodeputowanych, więc dlaczego miałby zostać ukarany? — słyszymy od jednego z polityków Nowej Lewicy.

"Chcą przyjść na gotowe"

Europoseł Łukasz Kohut w rozmowie z Onetem podkreśla natomiast, że nie obawia się o swoją pozycję przy rozdawaniu miejsc na listach wyborczych. — Chcę wystartować z okręgu śląskiego i myślę, że moja praca przez pięć lat w PE i ta dla regionu sama się broni — mówi Onetowi europoseł i dodaje, że słyszał o rosnącej w okręgu konkurencji. — Wiem, że są tacy, którzy bez szczególnych zasług dla regionu chcą przyjść na gotowe i wziąć najlepsze kąski — komentuje.

Śląsk to potencjalnie biorący okręg, więc jest o co walczyć.— Nie odpuścimy tego Śląska. Szefostwo musi to załatwić – mówi nam jeden z członków władz Nowej Lewicy. —Gdyby Łukasz nie dostał "jedynki" kosztem kogoś z Razem, oznaczałoby to potężne tąpnięcie w lokalnych strukturach Lewicy — dodaje polityk Nowej Lewicy.

Jednak partia Razem także nie odpuszcza, co sprawia, że sytuacja wewnątrz klubu stała się jeszcze bardziej napięta.

"Nie będziemy się z Włodkiem kłócić" Jak ustalił Onet – we wtorek Adrian Zandberg spotkał się z Włodzimierzem Czarzastym, by omówić sporne kwestie.

Jak się dowiedzieliśmy, jeszcze kilka tygodni temu w Lewicy zrodził się taki pomysł: w eurowyborach wystartują wszyscy obecni posłowie, ministrowie i wiceministrowie z Lewicy. Chodziło o to, by maksymalnie wzmocnić listy. Ale tylko ci z miejsc biorących mieli prowadzić kampanię wyborczą. Takie podejście miało się nie spodobać partii Razem, która nie chciała narażać się na wizerunkowy blamaż, upychając — brzydko mówiąc — swoimi ludźmi listy, z których i tak nie mają szans się dostać.

Ale, jak słyszymy, po wtorkowym spotkaniu liderów członkowie Razem zmienili front i zrobili pół kroku w tył. — Nie będziemy się z Włodkiem kłócić — usłyszeliśmy.

Partia zamierza zgodzić się z pomysłem Czarzastego i wystawić swoje kandydatury tam, gdzie będą mogły zagrać na wzmocnienie ogólnego wyniku. — Stwierdziliśmy, że lepiej pójść szerszym frontem i spróbować postarać się w tych wyborach o pięć-sześć mandatów, niż doprowadzić do wewnętrznego krachu na lewicy. W dwojgu poprzednich wyborów zrobiliśmy słabe wyniki, teraz wynik poniżej 9 proc. będzie oznaczał, że jesteśmy jako Lewica formacją kończącą się, a na horyzoncie przecież wybory prezydenckie — słyszymy w otoczeniu partii Razem.

Gdy dopytujemy, co Razem chce w zamian, nie padają konkrety, ale słyszymy o "refleksji" w stylu dawnej Platformy — że to zgoda buduje, a niezgoda rujnuje. Choć z tematu Śląska rezygnować nie zamierza.

Strach przed gniewem Tuska

Przeciąganie liny i układanie list zapewne jeszcze chwilę potrwa, zwłaszcza że nawet w Nowej Lewicy nie ma pełnej zgody co do niektórych propozycji.

Wciąż nie jest przesądzone to, ilu ministrów bądź wiceministrów wystartuje w wyborach do PE. Joanna Scheuring-Wielgus (z Wielkopolski), która jest wiceministrą kultury, wiceminister sprawiedliwości Krzysztof Śmiszek (z Dolnego Śląska) czy wiceszef MSZ Andrzej Szejna to nazwiska, które pojawiały się w kontekście eurowyborów od dawna i sami ministrowie nie kryją chęci wyruszenia do Brukseli.

Ale w Lewicy słyszymy też, że niektórzy politycy, którzy do resortów rządu Tuska weszli, boją się ogłaszać swój start, bo nie wiedzą, jak na to zareaguje szef. Martwią się, że na czas kampanii poleci takim kandydatom zrzeczenia się pracy w ministerstwach, a jeśli nie — zapamięta, komu po zaledwie czterech miesiącach pracy były już w głowie niebieskie migdały.

Pożar do ugaszenia

To nie wszystko. — Włodek ma też pożar do ugaszenia w Wielkopolsce. Tam struktury nie bardzo chcą na "jedynce" Scheuring-Wielgus, bo proponują kogoś swojego. Stamtąd też chciał kandydować wiceminister Szejna, bo zdaje sobie sprawę, że start z jego rodzimego okręgu małopolsko-świętokrzyskiego może nie dać mu mandatu — słyszymy od polityczki Lewicy. — Być może jeśli nie dostanie "jedynki" w Wielkopolsce, w ogóle nie wystartuje — dodaje polityk Nowej Lewicy.

Dziś słyszmy, że na Pomorzu szykowany jest desant, a listę ma otworzyć poznańska posłanka Katarzyna Ueberhan. W Łodzi "jedynką" ma być Marek Belka, a w Warszawie swój start ogłosił już Robert Biedroń. W Lublinie czy Rzeszowie, czyli w miejscach bez szans na mandat Lewicy, na "jedynkach" znajdą się prawdopodobnie regionalni liderzy – Jacek Czerniak i Wiesław Buż.

Układanie list wyborczych odbywa się przy wciąż niegasnących głosach narzekań lewicowych partyjnych dołów. — Ludzie w regionach czują, że w wyborach samorządowych byli pominięci, że nie było dobrej kampanii, wsparcia ich ze strony liderów, że Lewica stała się "partią jednego tematu", artykułując głównie temat aborcji — słyszymy od polityka Lewicy.

Lewica i Razem osobno

Te zarzuty słychać też było po wyborach parlamentarnych. Właśnie wtedy mocniej zaczęło iskrzyć między partią Razem a Nową Lewicą, które stworzyły klub parlamentarny. Wówczas partia Zandberga i Biejat stanęła okoniem do reszty demokratycznej większości i zapowiedziała, że nie wejdzie do koalicji rządowej. Razem nie dostało gwarancji od Donalda Tuska, że postulaty partii zyskają finansowanie, i nie chciało w ciemno wchodzić do gabinetów.

W Lewicy dało się wtedy wyczuć pewien niesmak wobec takiego zachowania, ale też nikt z jej działaczy partii Razem na siłę do rządu wciągać nie chciał. Bo październikowe wybory pokazały też, że mała partia potrafi także zadawać swoim lewicowym partnerom bolesne ciosy.

Tak było w Krakowie, gdzie startująca z drugiego miejsca na liście Daria Gosek-Popiołek (Razem) zdeklasowała pierwszego na liście Macieja Gdulę (Nowa Lewica) i to ona wzięła jedyny mandat dla Lewicy z tego okręgu. Podobnie było w okręgu 20. na Mazowszu. Tam działaczka Razem Joanna Wicha także startowała z drugiej pozycji i uzyskała mandat, wyprzedzając "jedynkę" z Nowej Lewicy – Arkadiusza Iwaniaka.

Zaciekła kampania pod Wawelem

Takie wyniki sprawiły, że wewnątrz Lewicy powiało chłodem, a we wspomnianym Krakowie do następnych wyborów — samorządowych — Razem i Nowa Lewica szły już osobno. Najlepiej obrazuje to ich poparcie dla kandydatów na prezydenta Krakowa. Nowa Lewica poparła kandydata KO Aleksandra Miszalskiego, a jego kontrkandydat Łukasz Gibała wystartował ze wsparciem partii Razem.

Kampania w Krakowie jest naprawdę zacięta, a o wyniku wyborczym będą decydowały niuanse. Działacze lewicowi nie przebierają w środkach, by krytykować swoich konkurentów.

Przykład? "Twoja partia jest w klubie, który popiera rząd, a którego jestem szefową. Jak się nie podoba, to może w nim nie być" — w takich słowach Anna Maria Żukowska zwróciła się do Aleksandry Owcy, nowo wybranej radnej miasta Krakowa. Słowna przepychanka wywiązała się po tym, jak członkini Rady Krajowej partii Razem, stając po stronie Łukasza Gibały, stwierdziła, że "Nowa Lewica przysyła posiłki z Warszawy, żeby trochę bardziej przypodobać się Tuskowi".

Te słowa o przyszłości Razem w klubie parlamentarnym mogły być poważnym ostrzeżeniem. Na razie w otoczeniu partii Razem słyszymy, że jej konfrontacyjna postawa ma uchronić Lewicę przed "sklejeniem się z partią Tuska", a nie eskalować konflikt po lewej stronie sceny politycznej. Ale też, że przed eurowyborami będą bardziej koncyliacyjni.

Nie po raz pierwszy łodzianie upominają się o to miejsce. Polesie Konstantynowskie to najcenniejsza część parku na Zdrowiu. I pierwszy taki rezerwat na świecie.

W granicach Łodzi są dwa rezerwaty przyrody: poza Polesiem Konstantynowskim - Las Łagiewnicki. Rezerwat w parku na Zdrowiu, dla większej ochrony jest ogrodzony, na co dzień nie ma do niego wstępu (chociaż, niestety, spacerujący przerzucają przez ogrodzenie śmieci). Jak podkreślają eksperci, to dawny las, który odzyskuje cechy puszczańskie.

"Rezerwat leśny o powierzchni 9,8 ha, jest pierwszym w świecie rezerwatem przyrody utworzonym na terenie zurbanizowanym w granicach dużego miasta, 2,8 km od ul. Piotrkowskiej" - czytamy w publikacji "Park imienia marszałka Józefa Piłsudskiego (Park Ludowy, Park na Zdrowiu)" pod red. Romualda Olaczka.

Jaka jest historia Rezerwatu Polesie Konstantynowskie, zlokalizowanego w największym parku w Łodzi? Dzięki temu, że drzewa tym miejscu rosły na podmokłym terenie, a więc były trudniej dostępne, nie zostały wycięte na opał w czasie I wojny światowej. W 1930 roku teren objęto ochroną, która została utrzymana również po II wojnie.

Zieleń w Łodzi. Protest w obronie Rezerwatu Polesie Konstantynowskie Jeśli chodzi o zieleń w Łodzi, nie po raz pierwszy łodzianie upominają się o ten cenny przyrodniczo obszar. W 2019 roku przepadł w głosowaniu wniosek zgłoszony do Łódzkiego Budżetu Obywatelskiego, a dotyczący właśnie rezerwatu w zabytkowym parku na Zdrowiu. W 2020 roku odbyła się pikieta na Piotrkowskiej, przed Urzędem Miasta Łodzi. Jak pisaliśmy wówczas, to był protest przeciw planom wycinki ponad 20 drzew rosnących na skraju parku na Zdrowiu. Podniesiono również sprawę rezerwatu.

Aktywiści i aktywistki tego miasta wielokrotnie zwracali uwagę, że trzeba podjąć natychmiastowe działania w celu udrożnienia drenów i przywrócenia równowagi hydrologicznej. Bo zmodernizowana kilka lat temu ścieżka zaburzyła naturalny bieg wody, przez co drzewa w rezerwacie zostały częściowo pozbawione wody. Jedne uschły, a inne stały w wodzie, co powodowało ich gnicie - tłumaczyli uczestnicy pikiety na łamach "Wyborczej".

Powstała też facebookowa strona "Ratujmy Rezerwat Polesie Konstantynowskie".

Zieleń w Łodzi. "Niemalże zabetonowana alejka to problem" Okazuje się, że temat jest nadal aktualny. W 2024 roku czytelniczka napisała do "Wyborczej" maila, w którym zwraca m.in. uwagę: "Problemem jest utwardzona, niemalże zabetonowana Aleja Ziołowa o długości około 100 m, która stanowi przeszkodę na terenie pochyłym i blokuje spływ wody, powodując przewracanie się drzew w terenie bagiennym w górnej części oraz zmianę roślinności i zachwaszczenie jeżynami w dolnej części".

Podnosi ona to, że nie do końca swoją funkcję spełniają przepusty wykonane w alejce znajdującej się wzdłuż ogrodzenia rezerwatu, co powoduje, że woda nie zasila cennego obszaru we właściwy sposób.

W 2022 roku został wykonany drenaż w ramach budżetu obywatelskiego. Niestety, zastosowane rurki PCV popękały, albo zostały zapchane śmieciami. W lutym trochę te przepusty udrożniono, ale to jest kolejny rok, kiedy ten rezerwat ginie. Rozwiązaniem byłyby tradycyjne, melioracyjne rowy. Chcemy, aby UMŁ jeszcze w tym roku rozpisał przetarg na ich wykonanie - tłumaczy łodzianka Magdalena Rubajczyk.

"Wydaje się, iż najbardziej właściwe byłoby zamontowanie betonowych koryt z pokrywami. Pokrywy powinny być zrównane z powierzchnią alejki, aby nie powodować utrudnień w poruszaniu się alejkami. Ponadto powinna być stworzona możliwość zdejmowania pokryw na czas czyszczenia koryt" - to już fragment "Ekspertyzy hydrologiczno-przyrodniczej otoczenia Rezerwatu Przyrody »Polesie Konstantynowskie« w parku im. marsz. J. Piłsudskiego w Łodzi" z 2023 roku, którego autorami są prof. Oimahmad Rahmonov i dr Jerzy Wach.

Rezerwat Polesie Konstantynowskie jest najniżej położoną częścią parku na Zdrowiu, więc teoretycznie tam powinno być najwięcej wody. Przyroda radzi sobie jak może, dlatego w rezerwacie pojawia się już sucholubna roślinność. Cenne gatunki zostały zastąpione przez inną roślinność - dodaje Magdalena Rubajczyk.

Równie groźne jest, gdy drzewa w niektórych miejscach, właśnie z powodu nierównowagi hydrologicznej, ciągle stoją w wodzie.

Przepusty co tydzień są czyszczone, w tej chwili ich drożność jest zachowana - zapewnił w rozmowie z "Wyborczą" Maciej Riemer, dyrektor Departamentu Ekologii i Klimatu UMŁ. I poinformował: - Zarząd Zieleni Miejskiej UMŁ wystąpił do wojewódzkiego konserwatora zabytków o uzgodnienie sposobu przebudowy przepustów.

"Procesowi zamierania gatunków drzew, w tym grabu i olszy w analizowanym rejonie, można zapobiec dopiero po uregulowaniu stosunków wodnych, budowie stałych przepustów odprowadzających wodę do rezerwatu i zlikwidowaniu procesów zastoiskowych" - czytamy w "Ekspertyzie hydrologiczno-przyrodniczej otoczenia Rezerwatu Przyrody »Polesie Konstantynowskie« w parku im. marsz. J. Piłsudskiego w Łodzi".

W czasie kryzysu klimatycznego ważne staje się, aby - tam, gdzie jest to możliwe - woda deszczowa nie trafiała bezpośrednio do kanalizacji, ale zasilała pobliskie tereny zielone. Łodzianie pytają, czy takie rozwiązanie można zastosować dla terenu Atlas Areny.

Na ten moment nie możemy przekierować wody stamtąd do parku, bo to byłoby po prostu bezprawne - odpowiada dyrektor Maciej Riemer.

Mark Jones

Perspektywy, które rysuje przed nami rok 2024, są tak ponure, że wielu wręcz odmawia ich rozważania. Tak jak niemieccy liberałowie w 1933 r. przewidywali, że Hitler szybko poniesie klęskę, tak dziś myślenie życzeniowe zaciemnia nasz osąd. Lunatykujemy ku nowemu, strasznemu porządkowi.

Mark Jones - historyk na University College Dublin, autor książki „1923: The Forgotten Crisis in the Year of Hitler’ Coup" (Basic Books, 2023).

---

30 stycznia 1933 roku Adolf Hitler został kanclerzem Niemiec. Dla jego zwolenników był to dzień „narodowej rewolucji" i odrodzenia. Wierzyli, że po 14 latach liberalno-demokratycznego "systemu weimarskiego" Niemcy potrzebowały odnawiającej siły autorytarnego lidera. Tamtej nocy hitlerowskie „brunatne koszule" przemaszerowały z pochodniami przez centrum Berlina, aby zaznaczyć świt nowej ery.

Była to jednak również chwila triumfu postępującego od lat powszechnego oszustwa. Od zarania Republiki Weimarskiej jej polityka była naznaczona przez kampanie dezinformacyjne, w tym kłamstwo zasadnicze, że demokracja weimarska była wynikiem spisku Żydów i socjalistów, którzy „wbili Niemcom nóż w plecy", pieczętując ich klęskę w I wojnie światowej.

Dziś mało kto kwestionuje tezę, że wzlot polityczny Hitlera stanowił punkt zwrotny w historii świata, początek procesu, który doprowadził do II wojny światowej i Holokaustu.

Hitler jednak wcale nie "zdobył władzy", jak twierdzili potem sami naziści. Zamiast tego, jak zresztą szczegółowo wyjaśniał to jeden z jego biografów Ian Kershaw, został "wyniesiony do władzy" przez wąską grupę bardzo wpływowych ludzi.

Jednym z nich był Franz von Papen, który pełnił funkcję kanclerza w 1932 r. Wychodził on z założenia, że Hitlera i NSDAP - zdecydowanie największą partię po wyborach do Reichstagu w 1932 r. - można wykorzystać do realizacji konserwatywnego programu politycznego. Podobnie ówczesny prezydent kraju, były feldmarszałek Paul von Hindenburg, chciał wykorzystać Hitlera w doprowadzeniu do restauracji monarchii w Niemczech.

Jednak plany tych konserwatystów zostały szybko pokrzyżowane przez bezwzględne przywództwo Hitlera, skuteczną nazistowską przemoc i gotowość niemieckich obywateli, by poddać się reżimowi w zamian za obiecane „narodowe odrodzenie". Liberałowie i socjaldemokraci, którzy sprzeciwiali się nazistom, albo padali ofiarą szykan i represji, albo wybierali eskapistyczne złudzenie, że rządy takie jak Hitlera muszą w końcu upaść. Wychodzili z założenia, że frakcyjne walki wśród nazistów nie pozwolą na trwanie ich rządów.

Większość niemieckiego społeczeństwa zakładała tymczasem, że Hindenburg, który obiecał być prezydentem wszystkich Niemców, zdoła powściągnąć co radykalniejsze zapędy Hitlera. Inni z kolei oczekiwali, że jeśli Hindenburg nie da rady, zrobi to armia. Wszyscy zostali oszukani przez umiejętność Hitlera podtrzymywania pozorów męża stanu w ostatnich latach Republiki Weimarskiej.

W ciągu zaledwie stu dni od objęcia przez Hitlera stanowiska kanclerza bezwzględne dążenie nazistów do władzy absolutnej stało się aż nazbyt oczywiste. Pod koniec lata 1933 niemieckie społeczeństwo było już całkowicie podporządkowane nowemu reżimowi. Nie było już niezależnych partii politycznych, związków zawodowych ani organizacji kulturalnych, a jedynie kościoły chrześcijańskie zachowały pewien stopień niezależności.

Rok później, latem 1934, Hitler nakazał wymordowanie swoich wewnętrznych rywali partyjnych, a po śmierci Hindenburga 2 sierpnia ogłosił się Führerem Niemiec. System jego dyktatury został kompletnie domknięty. W tym samym czasie działały już pierwsze obozy koncentracyjne, a gospodarka została wprowadzona w tryb wojenny.

Ten okres historii XX wieku powinien dziś służyć nam za kluczowy punkt odniesienia, bo wnioski, które z niego płyną, pozostają aż nazbyt aktualne. Setki milionów ludzi zagłosują w tym roku w kluczowych wyborach i choć znaki ostrzegawcze są wyraźne, wciąż niewielu z nas jest gotowych powiedzieć to głośno: rok 2024 może być nowym rokiem 1933.

Wystarczy wyobrazić sobie świat za rok Świat za rok od dziś może być światem, w którym dezinformacja doprowadziła do upadku demokratycznych większości na całym świecie.

Po zaprzysiężeniu prezydent Donald Trump kończy ze wsparciem USA dla Ukrainy. NATO przestaje ograniczać marzenia Władimira Putina o zbudowaniu nowego rosyjskiego imperium w Europie Wschodniej.

W filmie opublikowanym na YouTube pojawił się młody mężczyzna przedstawiający się jako Mohamed al-Alawi. Miał być egipskim dziennikarzem śledczym, który właśnie wykrył potężną aferę: teściowa prezydenta Ukrainy kupiła willę w El Gouna, kurorcie nad Morzem Czerwonym, niedaleko domu Angeliny Jolie. Niebawem okazało się, że cała historia jest zmyślona: Ukraina stanowczo zaprzeczyła; to samo zrobił właściciel willi. Nieprawdą było także twierdzenie al-Alawiego, że jest dziennikarzem.

Masa krytyczna skrajnie prawicowych partii w Parlamencie Europejskim blokuje jednolitą europejską odpowiedź na rosyjski imperializm. Polska, Estonia, Litwa i Łotwa są ponownie zdane na siebie. Ponieważ wojna w Strefie Gazy przerodziła się w konflikt regionalny i przetasowała sojusze, Putin korzysta z okazji, by rozpocząć kolejny atak w Europie z użyciem rakiet dalekiego zasięgu. Z okazji, jaką kreuje ten chaos, postanawiają skorzystać także Chiny – i zajmują militarnie Tajwan.

Perspektywy, które rysuje przed nami rok 2024, są tak ponure, że wielu wręcz odmawia ich rozważania. Tak jak niemieccy liberałowie w 1933 r. przewidywali, że Hitler szybko poniesie klęskę, tak dziś myślenie życzeniowe zaciemnia nasz osąd. Lunatykujemy - by zapożyczyć trafne sformułowanie Christophera Clarka, dotyczące okoliczności, które doprowadziły do wybuchu I wojny światowej - w kierunku zupełnie innego porządku międzynarodowego.

W swojej mistrzowskiej historii epoki międzywojennej Zara Steiner nazywa okres 1929-33 "latami zawieszenia zasad", kiedy idealizm w stosunkach międzynarodowych został błyskawicznie zastąpiony przez "triumf ciemności".

Rok 2024 będzie najważniejszym rokiem wyborczym w historii świata. Do urn wyborczych pójdzie znaczna część światowej populacji, w tym Polacy wraz z ponad 400 milionami innych Europejczyków.

Teraz, w obliczu aktualnych globalnych kryzysów, nie ma miejsca na optymizm. Jesteśmy potencjalnie w kolejnym „roku zawieszenia". Zamiast uprawiać naiwny optymizm, należy pragmatycznie działać, bo wciąż, jeśli liberałowie potraktują zagrożenia serio, mogą zwyciężyć.

Obiecującym znakiem jest to, że setki tysięcy Niemców wyszły ostatnio spontanicznie na ulice, aby wesprzeć demokrację i potępić skrajną prawicę. Ale demonstracje w jednym kraju nie wystarczą. Do sprzeciwu liberalnie myślących Niemców muszą dołączyć inni na całym kontynencie. Prodemokratyczne manifestacje obejmujące całą UE byłyby potężnym przesłaniem. Przekonanie o pilności działań musi w efekcie objąć elity, szczególnie liderów biznesu, w tym m.in. takich, jak prezes JPMorgan Chase, Jamie Dimon, który w trosce o swoje interesy już zaczął łasić się do Trumpa.

Nie tak dawno temu europejscy przywódcy zjednoczyli się i zrobili wszystko, co w ich mocy, aby uratować euro, ponieważ zdali sobie sprawę, że upadek wspólnej waluty położyłby kres samej Unii Europejskiej. Teraz Europejczycy muszą wymagać co najmniej takiej samej determinacji. UE potrzebuje planu na świat, który nie jest już strzeżony przez NATO. Potrzebuje nowych narzędzi do radzenia sobie z takimi przywódcami państw członkowskich, jak premier Węgier Viktor Orbán czy premier Słowacji Robert Fico, którzy otwarcie wolą model putinowski.

To po prostu niedopuszczalne, że tak ostentacyjnie autokratyczny lider jak Orbán nadal ma prawo weta w procesie decyzyjnym UE.

W USA wielki potencjał ma prosta polityczna mobilizacja. Przeciwnicy Trumpa muszą odłożyć na bok dzielące ich różnice i zjednoczyć się wokół jego rywala. Zbyt dobrze wiemy bowiem, dokąd może prowadzić brak jedności i naiwny optymizm, że jakoś to będzie.

tłum. Łukasz Grzymisławski

Copyright: Project Syndicate, 2024; project-syndicate.org

*Oddaję w Państwa ręce serię artykułów autorstwa Erin Kissane na temat niezwykle dramatycznego epizodu działalności firmy Meta – twórcy Facebooka – w Mjanmie, znanej też pod nazwą Birma. Seria składa się z czterech artykułów oraz suplementu i jest podróżą do niebezpiecznego miejsca na świecie w bardzo niespokojnym czasie.

Oryginalna, anglojęzyczna wersja tej serii ta jest dostępna na stronie Autorki – erinkissane.com. Polskojęzyczne tłumaczenie powstało za jej wiedzą i zgodą (oraz przy jej zdecydowanym wsparciu i entuzjaźmie wobec tego szaleńczego pomysłu).*

Rosyjski 6. Pułk Czołgów przeprowadził największy atak czołgowy tej wojny - i został zniszczony. „Można poczynić dwie istotne obserwacje” - zauważyła ukraińska grupa analityczna Frontelligence Insight

David Axe

Rosyjska armia przeprowadziła w Wielką Sobotę największy atak pancerny od początku wojny. Oddział został zmasakrowany. Płyną z tego dwa wnioski. Jeden dobry, drugi zły

Podczas gdy rosyjskie pułki zajmowały ruiny Awdijiwki, byłej ukraińskiej twierdzy w obwodzie donieckim na wschodzie Ukrainy, a następnie kontynuowały atak w kierunku zachodnim, jedna kluczowa rosyjska jednostka czekała w odwodzie.

6 Pułk Czołgów był rezerwą operacyjną 90. Dywizji Czołgów - jej jednostką przełamania. Jeśli rosyjskie oddziały testujące ukraińską obronę na zachód od Awdijiwki wykryły słaby punkt, misją 6. pułku było wykorzystanie tej słabości i przedarcie się na ukraińskie tyły, by siać spustoszenie.

Dlaczego więc w Wielką Sobotę 90. Dywizja wysłała 6. Pułk Czołgów do bezpośredniego ataku na nienaruszone pozycje obronne obsadzone przez 25. Brygadę, część elitarnych ukraińskich sił powietrzno-szturmowych, na zachód od wioski Toneńke?

Atak 6. Pułku Czołgów przeprowadzony w ciągu dnia był jednym z największych, jeśli nie największym, atakiem pancernym w trwającej ponad dwa lata pełnoskalowej wojnie Rosji z Ukrainą. Według Ukraińskiego Centrum Strategii Obronnych „nieznacznie wysunął się na północny zachód od wioski”.

Ale nie na długo. Atak zakończył się katastrofą dla Rosjan, gdy 48 pojazdów 6. Brygady Czołgów - 36 czołgów T-90 i 12 wozów bojowych BMP z setkami żołnierzy - wjechało na pole minowe. Następnie ukraińscy spadochroniarze wystrzelili pociski przeciwpancerne oraz drony z ładunkami wybuchowymi.

Ukraińcy „odparli ten pierwszy zmasowany atak”, donosi CSU. Szósty Pułk Czołgów wycofał się, pozostawiając za sobą 20 wraków pojazdów i potencjalnie dziesiątki poległych żołnierzy.

„Można poczynić dwie istotne obserwacje” - zauważyła ukraińska grupa analityczna Frontelligence Insight.

„Po pierwsze, siły rosyjskie na tym obszarze nie utraciły zdolności ani wystarczających zasobów do prowadzenia operacji powyżej poziomu batalionu. Jest to niepokojące, ponieważ pomimo znacznych strat odpowiadających zniszczeniu całych sił wielkości dywizji lub słabo obsadzonego korpusu w Awdijiwce, zdolność do zebrania wzmocnionego batalionu czołgów stanowi zagrożenie dla ukraińskiej obrony”.

Co gorsza, Ukraińcy starają się w pełni obsadzić i zaopatrzyć swoje pozycje na linii frontu, oczekując na długo opóźnianą pomoc ze strony Stanów Zjednoczonych, a także na przyjęcie nowej ustawy mobilizacyjnej w Kijowie, która upoważniłaby ukraińskie siły zbrojne do powołania dziesiątek tysięcy nowych poborowych.

Drugi wniosek Frontelligence Insight jest bardziej optymistyczny dla Ukrainy. „Według doniesień, 6. Pułk otrzymał zadanie wykorzystania luk w obronie i dalszego posuwania się w głąb terytorium Ukrainy” - czytamy. „To dobra wiadomość dla Ukrainy, ponieważ wykorzystanie ostatnich sił do stworzenia przełomu sugeruje, że siły rosyjskie napotykają poważne wyzwania i podejmują dość desperackie środki”.

Innymi słowy, 90. Dywizja mogła zdać sobie sprawę, że nie czyni postępów, które planowała i zaczęła działać niecierpliwie, a przez to niechlujnie. Wysłała w bój swój pułk przełamania przed faktycznym przełamaniem ukraińskich linii.

Siły zaprojektowane do prowadzenia pościgu na niebronionym obszarze zaplecza ukraińskiego frontu, zamiast tego wpadły na miny, drony i pod ciągły ostrzał pocisków przeciwpancernych ukraińskich sił powietrzno-szturmowych.

Boli mnie to wszystko.